Làm dâu... triệu họ

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Tiết mục nào trên các kênh truyền hình được người dân quan tâm nhất? Nếu chúng ta làm một cuộc điều tra bỏ túi. Tùy đối tượng độc giả. Thanh thiếu niên, trí thức, công nhân, nông dân, người già… mỗi người yêu thích một tiết mục, song tỷ lệ phần trăm rất phân tán. Có một tiết mục, số ý kiến sẽ tập trung cao. Đó là dự báo thời tiết.

Đứng đầu bảng của sự quan tâm 

Các ông bố cần để chuẩn bị hành trang cho chuyến đi công tác ngày mai. Bà nội trợ cần để xem có nên bỏ chiếc chăn và tấm ga trải giường vào máy giặt không. Bà mẹ trẻ cần để xếp thêm chiếc áo ấm cho cô con gái đầu lòng buổi sáng đến trường mầm non. Ông bệnh nhân hen cò cử lại muốn biết đêm nay, ngày mai độ ẩm bao nhiêu để trữ sẵn thuốc. Còn các cụ già đã ngoài vòng thế sự? - “Ôi dào, chẳng hiểu để làm gì nữa. Chỉ biết ba bốn chục năm nay đã quan tâm, đã theo dõi nên thành thói quen mất rồi. Giá vừa nghe xong, ai có hỏi lại thời tiết thế nào thì đã quên béng, nhưng “hụt” một buổi dự báo thời tiết thì mắng cháu chửi con ầm ầm, chẳng nhớ nhắc ông”.
 

Xử lý số liệu.

Tuy nhiên, mùa bão lũ thì hầu như thống nhất: Bản tin dự báo thời tiết trở nên quan trọng số 1 đối với tất cả mọi người. Không ai là không theo dõi, đặc biệt nhất là dân miền chiêm trũng, dân vạn chài ven biển, dân vùng cao mà kẻ thù đáng sợ nhất là lũ quét, là đất sạt, là núi lở…

Vinh dự và trách nhiệm

Đối với người làm ra những bản tin ấy được ai cũng để mắt đến quả là vinh dự lớn. Họ phấn khởi khi thấy trước cái tivi lúc này ai cũng bực bội thấy tiêu đề dự báo thời tiết đã xuất hiện rồi mà đơn vị tài trợ còn tranh thủ quảng cáo, rồi lắng nghe một cách hồi hộp, “nuốt” từng lời của phát thanh viên. Nghe bản tin dự báo thời tiết của Trung ương rồi, lại nghe riêng bản tin tương tự phát trên “nhà đài tỉnh” để biết thêm chi tiết nơi mình đang ở. Người làm khí tượng tự hào lắm chứ, thấy được tầm quan trọng của mình trước bàn dân thiên hạ, “làng nước ưng bầu chẳng phải chơi”. 

Thế nhưng xưa nay vẫn thế, nước nào khoa học kỹ thuật dù cao siêu đến mấy cũng không tránh khỏi có lúc, thậm chí nhiều lúc, nói sai. Có lẽ hàng trăm năm sau vẫn chỉ khiêm tốn mang tên “Dự báo thời tiết” chứ chẳng bao giờ khẳng định được là “Thông báo thời tiết”. Chẳng thế, người ta bảo những cô gái đỏng đảnh, nhõng nhẽo, hay thay đổi ý kiến là “sớm nắng chiều mưa”. Ai cũng biết vậy nhưng mỗi khi thời tiết có nói sai thì bực bội, kêu ca, chế giễu, nhiều lúc làm toáng lên, thậm chí đòi… kiện, đòi bồi thường, nhất là khi thiệt hại người và của khá lớn. Như cơn bão Chanchu năm nào.

Lại nhớ cách đây không lâu, Đà Nẵng hoảng loạn trước tin dự báo sóng thần. Gần hai ngày trời khu vực Xuân Thiều, Nam Ô (quận Liên Chiểu) diễn ra cảnh vườn không nhà trống, sản xuất và sinh hoạt tê liệt vì người dân đã kéo hết lên điểm cao, kể cả đỉnh đèo Hải Vân, nhưng… chẳng có gì. Mọi người thở phào, thôi thì coi đó là một cuộc tổng diễn tập phòng tránh thiên tai.
 

Bản đồ thời tiết.

Người “độc mồm” mỉa mai: “Khí tượng báo nắng thì mưa, báo bão khẩn cấp thì chưa có gì”.

Cán bộ ngành khí tượng thuỷ văn chính là những người áy náy và đau xót nhất. Chẳng phải họ bực bội vì bị chế giễu, bị chửi mắng mà buồn vì nhiệm vụ của mình không hoàn thành.

Họ rất lo nữa. Lo rằng: vì báo không chính xác nên dân mất niềm tin, dân “nhờn” với cảnh báo của khí tượng thủy văn, và vì vậy coi thường những cảnh báo. Đến lúc đó thì những dự báo đúng không được làm theo, thiệt hại không biết đâu mà kể.

Trách nhiệm của những người làm khí tượng thật nặng nề.

Hãy thông cảm với ngành khí tượng

Trước hết, hãy nhớ rằng nước ta là một trong 5 ổ bão của thế giới, thường xuyên phải đối mặt với nhiều loại thiên tai. Việt Nam cũng nằm trong số 10 quốc gia hàng đầu thế giới về tần suất bị thiên tai, phổ biến là bão, lũ, lũ quét, sạt lở đất, hạn hán. Những biến đổi khí hậu trong thời gian gần đây càng làm thiên tai trở nên trầm trọng.

Dự báo thời tiết, khí tượng, thuỷ văn là công việc hết sức khó khăn và phức tạp. Phần lớn các yếu tố chi phối khí hậu, thời tiết là bất định (không có quy luật mà trong vật lý gọi là chuyển động rối). Để phục vụ cho công tác dự báo, người ta phải xử lý đến 75.000 quan trắc hằng ngày, đòi hỏi mức độ tự động hóa rất cao với những chuyên gia dày dạn kinh nghiệm.

Trong khi đó, so với các nước trên thế giới thì năng lực, trang thiết bị, công nghệ dự báo khí tượng thủy văn của nước ta rất lạc hậu, cả các nước trên thế giới và trong khu vực. Mật độ trạm quan trắc mặt đất rất thưa, công nghệ quan trắc và truyền tin chủ yếu là thủ công, bán tự động. Công cụ và phần mềm tích hợp các sản phẩm cho dự báo chưa đầy đủ và đồng bộ. Dự báo viên có kinh nghiệm còn ít. Đó là một thực tế khách quan ảnh hưởng rất lớn đến độ chính xác của dự báo trong khi diễn biến của những hiện tượng tự nhiên ở nước ta như đã nói trên, lại phức tạp hơn nhiều khu vực khác.
 

Cơn bão, chụp từ vệ tinh.

Ông Bùi Minh Tăng, Giám đốc Trung tâm Khí tượng thủy văn Trung ương cho biết, có lẽ chỉ “không khí lạnh” thì chúng ta có thể dự báo sớm và chính xác, dự báo bão và áp thấp nhiệt đới tương đối tốt và kịp thời, còn dự báo lũ quét, lốc xoáy và vũ lượng thì dường như vẫn... bó tay.

Vươn lên bằng cách nào?

Muốn nói gì thì nói, quan trọng bậc nhất vẫn là cơ sở vật chất - kỹ thuật và công nghệ. Phải đầu tư tăng cường mật độ trạm khí tượng thuỷ văn, hướng tới tự động hoá quan trắc, đo đạc, truyền nhận thông tin, phân tích tính toán, tích hợp.

Bộ Tài nguyên & Môi trường đang gấp rút hoàn thành đề án hiện đại hoá công tác đo đạc khí tượng thủy văn trong giai đoạn 2010-2012 để Chính phủ xét duyệt. Theo đề án, dự kiến kinh phí đầu tư vào khoảng 1.300 tỷ đồng, nhằm xây dựng và trang bị một số trạm khí tượng tự động và trạm đo mưa tự động ở thượng lưu các con sông lớn, lắp mới 5 rađa hiện đại, tăng mật độ mạng lưới các trạm quan trắc tại Hà Nội và vùng phụ cận làm thí điểm để triển khai dự báo cực ngắn. Xây dựng một trung tâm công nghệ cao về dự báo khí tượng thủy văn. Ngoài ra cần có cơ chế thu hút nhân tài, đào tạo nhân lực để tiếp cận với các công nghệ tiên tiến của thế giới. Chi bằng biện pháp đồng bộ như vậy mới nâng được độ chính xác của công tác dự báo khí tượng thủy văn mà thôi.

Nâng cao nhận thức của cộng đồng

Dự báo có thể không chính xác là điều không tránh khỏi. Cho dù có cùng các số liệu quan trắc nhưng dự báo diễn biến của một cơn bão, nhiều khi của cơ quan khí tượng các nước cùng chịu thiên tai vẫn khác nhau. Thiên tai mang nhiều yếu tố bất ngờ nên người dân phải thường xuyên cập nhật thông tin mới, dự báo càng gần với thời điểm thiên tai xảy ra thì càng chính xác.
 

Trong việc phòng chống thiên tai, nhất thiết không được chủ quan, không vì thấy lần trước không xảy ra mà lần sau “bình chân như vại”. Ở Nhật Bản, trong 100 lần cảnh báo sóng thần chỉ xảy ra vài lần. Nhưng thấy có triệu chứng, hiện tượng vẫn cứ phải báo.

Thống kê ở Nhật Bản cho thấy 60-70% hiệu quả của công tác phòng chống thiên tai là do hiểu biết và ý thức của người dân, biết chủ động các phương pháp phòng chống, hỗ trợ lẫn nhau tại cộng đồng, không trông chờ ỷ lại vào Nhà nước hay... các tổ chức từ thiện khi sự đã rồi.

Các phương tiện truyền thông đưa các dự báo đến người dân phải chính xác, kịp thời song đồng thời cũng có trách nhiệm nâng cao ý thức của người dân, làm họ thấy được việc một thiên tai đã dự báo (nhất là dự báo dài) mà không xảy ra là điều hết sức bình thường, bởi diễn biến đầy bất ngờ vốn là đặc trưng của thời tiết và không vì thế mà mất cảnh giác ở những lần sau, không trách cứ các cơ quan dự báo, những người mang “nỗi khổ” làm dâu triệu họ.

(Theo Vietnamnet)

Các tin mới hơn :

• Mặt trời và mặt trăng có thể gây động đất
  Các nhà khoa học phát hiện ra rằng lực hút của mặt trời và mặt trăng đối với địa cầu có thể gây nên những chấn động dưới lòng đất. 
   (28/12/2009)
• Những dự báo khoa học kinh hoàng
  Nhìn về tương lai luôn luôn là điều thích thú đối với mọi người. Trong số rất nhiều dự báo người Nga thích tin vào dự báo được nhà văn viễn tưởng Strelelsky nêu trên báo PRAVDA. 
   (28/12/2009)
• Phun trào núi lửa có thể làm phân tách Châu Phi
  Các nhà nghiên cứu cho biết, hoạt động núi lửa có thể khiến lục địa Phi Châu tách đôi vì vết nứt địa chất gần đây ở Bắc Ethiopia.
   (24/12/2009)
• Cây trồng giúp loại bỏ chất gây ô nhiễm không khí trong nhà
  Chất lượng không khí trong gia đình, công sở và những không gian trong nhà khác đang trở thành mối bận tâm về sức khỏe chủ yếu, đặc biệt là ở những quốc gia phát triển, nơi mà người ta dành hơn 90% thời gian ở trong nhà. Đáng ngạc nhiên là không khí trong nhà lại bị ô nhiễm cao gấp 12 lần so với không khí bên ngoài ở một số khu vực. Chất gây ô nhiễm không khí trong nhà bắt nguồn từ sơn, véc-ni, keo dính, đồ đạc, quần áo, dung môi, vật liệu xây dựng thậm chí là từ nước máy.
   (24/12/2009)
• Trạm năng lượng mặt trời vũ trụ - Kế hoạch đầy tham vọng của Nhật Bản
  Trông có vẻ như khoa học viễn tưởng nhưng cơ quan vũ trụ Nhật bản nghiêm túc khẳng định rằng có thể đến năm 2030 nước này sẽ thu được năng lượng mặt trời trong vũ trụ và đưa năng lượng đó xuống trái đất sử dụng bằng tia laze hoặc vi sóng.
   (24/12/2009)

Các tin đã đưa :

• Cảnh báo sớm các hiện tượng khí tượng thủy văn nguy hiểm
  Sau một đợt quá vất vả với công tác dự báo do 3 cơn bão lũ dồn dập ở miền Trung, mang lại những thiệt hại rất lớn, trời bắt đầu xanh lại. Sáng 28 tháng 10, tại Hà Nội, Bộ Tài nguyên Môi trường phối hợp với Trung tâm khí tượng thủy văn Quốc gia tổ chức một Hội thảo về “Cảnh báo sớm các hiện tượng khí tượng thủy văn nguy hiểm”. 
   (30/10/2009)
• Nên cho cụ Rùa Hồ Gươm "sống thử"
  Với các công bố khoa học về việc phát hiện những cá thể cùng loài với rùa Hồ Gươm tại nhiều địa phương trên cả nước, các nhà khoa học hy vọng, trong tương lai, có thể nhân nuôi giống rùa quý hiếm này, tránh cho cụ Rùa trước nguy cơ truyệt chủng.
   (30/10/2009)
• Biển Đông sắp có bão mạnh
  Một cơn bão mạnh cấp 13 tên quốc tế là Mirinae đang hoạt động ở vùng biển phía đông của Philippines và khả năng chiều tối 31/10 sẽ đi vào biển Đông. Các tỉnh từ Quảng Ninh đến Khánh Hòa được lệnh quản lý chặt chẽ tàu thuyền ra khơi, thông báo cho tàu thoát khỏi vùng nguy hiểm.
   (30/10/2009)
• Động đất mạnh làm rung chuyển Afghanistan, Pakistan
  Một trận động đất mạnh tối qua đã “ập đến” vùng núi Hindu Kush của Afghanistan và làm rung chuyển nhiều vùng rộng lớn khác của nước này cùng nước láng giềng Pakistan.
   (30/10/2009)
• Sử dụng rác để thu lọc uranium từ rác
  Với việc sử dụng vi khuẩn và inositol phosphate có đặc điểm hóa học giống như chất thải từ thực vật, các nhà nghiên cứu tại Đại học Birmingham đã thu lọc được uranium từ nước thải tại các mỏ khai thác uranium. Công nghệ này cũng được sử dụng để làm sạch rác thải hạt nhân. Mới đây, giáo sư Lynne Macaskie đã trình bày kết quả công trình nghiên cứu trước buổi họp của Hiệp hội Vi trùng học tổ chức tại Đại học Heriot-Watt, Edinburgh.
   (28/10/2009)