Kết quả thí nghiệm mô hình biến đổi khí hậu

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Hàng ngàn người trên toàn thế giới tham gia vào thí nghiệm mô hình khí hậu lớn nhất thế giới. Mỗi người tải chương trình mô hình sử dụng công suất không dùng đến của máy tính cá nhân để chạy chương trình mô phỏng khí hậu tương lai. 

Sau khi có kết quả tính toán từ các máy tính riêng rẽ các nhà khoa học tại Trường Đại học Oxford đã tổng hợp và đưa ra phỏng đoán toàn diện nhất cho khí hậu Trái đất đến năm 2080.

Tại sao phỏng đoán về khí hậu trong tương lai lại quá phức tạp? 

Khí "hiệu ứng nhà kính" có tác dụng ngăn cản năng lượng mặt trời quay trở lại vũ trụ. 
 

Cho dù khái niệm có vẻ đơn giản rất khó dự đoán sự thay đổi nhiệt độ toàn cầu. Tia sáng mặt trời mang năng lượng xuống Trái đất. Một phần tia sáng phản xạ ngay một phần bị bề mặt Trái đất hấp thụ và sau đó bề mặt Trái đất phát ra dưới dạng tia có bước sóng dài. Nếu năng lượng đến bằng năng lượng đi khỏi Trái đất nhiệt độ Trái đất sẽ giữ nguyên.

Có nhiều nhân tố ảnh hưởng đến năng lượng bị phản xạ và hấp thụ bởi Trái đất. Chẳng hạn như lượng mây lượng băng ở các cực và đỉnh núi quan trọng nhất là khí hiệu ứng nhà kính: CO2 N2O NH4 trong khí quyển. 

Kể từ cách mạng công nghiệp do việc sử dụng nguyên liệu hóa thạch ngày càng tăng nồng độ CO2 trong khí quyển tăng đáng kể và vẫn có xu hướng tiếp tục tăng lên. 

Những nhân tố này làm cho việc tính toán phức tạp. Nhưng cơ chế phản hồi còn làm cho việc tính toán phức tạp hơn. 

Cơ chế phản hồi là gì?

Trong mối tương quan với biến đổi khí hậu cơ chế phản hồi bị ảnh hưởng bởi chính biến đổi khí hậu làm cho biến đổi khí hậu xảy ra nhanh hay chậm. 

Chẳng hạn băng ở đỉnh núi tan có thể làm tăng hiệu ứng Trái đất ấm lên vì ánh sáng sẽ phản xạ vào vũ trụ ít hơn. Trái đất ấm lên đến lượt nó lại làm tan băng ở các đỉnh núi. Kết quả là nhiệt độ Trái đất tăng nhanh hơn. 

Nhiệt độ Trái đất tăng lên cũng làm tăng thời gian phát triển của thực vật ở miền ôn đới có nghĩa là lượng khí CO2 được hấp thụ trong quá trình quang hợp nhiều hơn. Kết quả làm giảm lượng CO2 trong khí quyển và làm chậm quá trình tăng nhiệt độ của bề mặt Trái đất. 

Những cơ chế này dù tăng hay giảm tốc độ biến đổi khí hậu đều làm cho việc dự đoán khó khăn hơn. 

Thí nghiệm mô phỏng biến đổi khí hậu sử dụng mô hình toán học để tính toán khí hậu trong tương lai. Sự thay đổi nhỏ trong mô hình có thể làm ảnh hưởng lớn đến kết quả. Vì vậy phải thử nhiều mô hình để tìm ra mức ảnh hưởng của các thông số khác nhau trong quá trình dự đoán. Sau đó có thể tập trung vào các tính toán các thông số này cho mô hình từ đó lựa chọn mô hình với những thông số đáng tin cậy. 

Kết quả quan trọng nhất trả lời cho câu hỏi loài người sẽ ảnh hưởng thế nào đến khí hậu trong tương lai? Điều gì sẽ xảy ra nếu tiếp tục thải khí hiệu ứng nhà kính với tốc độ như hiện nay? Cần phải cắt giảm bao nhiêu khí hiệu ứng nhà kính để làm chậm quá trình Trái đất nóng lên?

Kết quả thí nghiệm 

Các vùng khác nhau trên Trái đất ấm lên với tốc độ khác nhau. New Zealand ấm lên ít hơn 4°C trong khi nhiệt độ Alaska sẽ tăng nhanh hơn. 
 

Hình 1: Sự thay đổi nhiệt độ bề mặt Trái đất quá khứ và hiện tại.

Nhiệt độ Trái đất thay đổi trong tương lai gần cũng như xa. Trong hình là nhiệt độ Trái đất mà mô hình dự đoán trong các năm 2020 2050 và 2070. Màu sắc của bản đồ chỉ ra nhiệt độ thay đổi so với nhiệt độ trung bình từ năm 1960 đến 2000. Màu đỏ và cam chỉ ra những vùng tăng nhiệt độ nhiều nhất. Đấy là những vùng sẽ phải chịu ảnh hưởng lớn nhất của biến đổi khí hậu.

Trong những năm 2020 miền Bắc Việt Nam sẽ tăng từ 0 đến 2°C miền Nam sẽ tăng 2-4°C (hình 2). Trong những năm 2050 Việt Nam sẽ tăng 4-6°C (Hình 3). Trong những năm 2070 Việt Nam sẽ tăng 4-6°C trong đó vịnh Bắc bộ có thể tăng 6-8°C (Hình 4). 

Tăng nhiệt độ Trái đất sẽ làm đảo lộn toàn bộ cuộc sống. Chúng ta phải thích ứng với sự thay đổi này. Những vùng cửa sông sẽ phải chịu nhiều lụt lội hơn. Việc thoát nước trong các thành phố sẽ gặp vấn đề vì lượng mưa cao hơn.
 

Hình 2 3 4 từ trên xuống: Nhiệt độ bề mặt Trái đất phỏng đoán trong các năm 2020 2050 2070.

Nhiệt độ tăng làm mực nước biển tăng do băng tan ở các cực và đỉnh núi. Nhiều thành phố ven biển sẽ nằm trong đe dọa của mực nước biển và triều cường. Nếu không có đê biển thì dân cư sẽ phải di dời. Mực nước biển trên toàn thế giới sẽ tăng ít nhất 2m trong thế kỷ XXI và giờ đây nhân loại không có bất kỳ biện pháp nào để đảo ngược hiện tượng này.

Biến đổi khí hậu cũng làm tăng cường bệnh dịch như vùng sốt rét sẽ di chuyển từ vùng nhiệt đới lên vùng ôn đới. Một loạt các loài sinh vật sẽ bị tuyệt chủng vì không thích ứng được với biến đổi khí hậu.

Các thành phố ven biển của Việt Nam đặc biệt TP.HCM sẽ bị ảnh hưởng nặng nề nhất do biến đổi khí hậu.
 

Hình 5: Những hình ảnh như thế này sẽ thường xuyên hơn ở TP.HCM. Ảnh: Kiên Cường.

Có thể làm gì để làm chậm quá trình biến đổi khí hậu?

Một người khó có thể làm gì nhiều. Nhưng nhiều người có thể làm được một cái gì đó. Tắt điện trước khi ra khỏi phòng tái sử dụng túi plastic. Giảm sử dụng ôtô cá nhân. Có thể thay đổi những thói quen nho nhỏ để làm thay đổi lớn. Ví dụ ở Anh giảm lò sưởi 1°C có thể tiết kiệm khoảng 500.000 VND/năm và giảm phát thải gia đình 45%. 

Bạn có thể nghĩ ra hàng ngàn cách để giảm khí thải. Sau đây là những cách đơn giản nhất: 

- Lò sưởi (điều hòa nhiệt độ): giảm 1°C giảm năng lượng sử dụng 4%.

- Thắp sáng: Thay bóng đèn sợi đốt bằng bóng tiết kiệm năng lượng sử dụng chỉ 20% điện năng so với bóng truyền thống và tuổi thọ cao hơn 12 lần. Tiết kiệm 03% lượng điện tiêu thụ cho gia đình. (Hình BBC)
 

- Dụng cụ điện: Tắt toàn bộ dụng cụ điện khi không sử dụng. Tiết kiệm 1% tổng điện năng. 

- Ôtô: sử dụng ôtô công cộng lái với tốc độ phù hợp để tăng hiệu quả sử dụng xăng. Khi mua xe mới nên chọn xe có hiệu suất cao. 

- Thức ăn: mua thức ăn ít vật liệu đóng gói. 

- 3R (reduce reuse recycle): giảm tiêu thụ tái sử dụng sử dụng nguyên liệu tái chế. 

- Hãy nói cho người quanh bạn về biến đổi khí hậu và các biện pháp nhằm giảm thiểu.

(Theo Vietnamnet)

Các tin mới hơn :

• Mặt trời và mặt trăng có thể gây động đất
  Các nhà khoa học phát hiện ra rằng lực hút của mặt trời và mặt trăng đối với địa cầu có thể gây nên những chấn động dưới lòng đất. 
   (28/12/2009)
• Những dự báo khoa học kinh hoàng
  Nhìn về tương lai luôn luôn là điều thích thú đối với mọi người. Trong số rất nhiều dự báo người Nga thích tin vào dự báo được nhà văn viễn tưởng Strelelsky nêu trên báo PRAVDA. 
   (28/12/2009)
• Phun trào núi lửa có thể làm phân tách Châu Phi
  Các nhà nghiên cứu cho biết, hoạt động núi lửa có thể khiến lục địa Phi Châu tách đôi vì vết nứt địa chất gần đây ở Bắc Ethiopia.
   (24/12/2009)
• Cây trồng giúp loại bỏ chất gây ô nhiễm không khí trong nhà
  Chất lượng không khí trong gia đình, công sở và những không gian trong nhà khác đang trở thành mối bận tâm về sức khỏe chủ yếu, đặc biệt là ở những quốc gia phát triển, nơi mà người ta dành hơn 90% thời gian ở trong nhà. Đáng ngạc nhiên là không khí trong nhà lại bị ô nhiễm cao gấp 12 lần so với không khí bên ngoài ở một số khu vực. Chất gây ô nhiễm không khí trong nhà bắt nguồn từ sơn, véc-ni, keo dính, đồ đạc, quần áo, dung môi, vật liệu xây dựng thậm chí là từ nước máy.
   (24/12/2009)
• Trạm năng lượng mặt trời vũ trụ - Kế hoạch đầy tham vọng của Nhật Bản
  Trông có vẻ như khoa học viễn tưởng nhưng cơ quan vũ trụ Nhật bản nghiêm túc khẳng định rằng có thể đến năm 2030 nước này sẽ thu được năng lượng mặt trời trong vũ trụ và đưa năng lượng đó xuống trái đất sử dụng bằng tia laze hoặc vi sóng.
   (24/12/2009)

Các tin đã đưa :

• Chống biến đổi khí hậu bằng bao cao su
  Quỹ Dân số Liên Hợp Quốc khẳng định cuộc chiến chống tình trạng ấm lên toàn cầu sẽ hiệu quả hơn nếu các nước thúc đẩy việc phát bao cao su miễn phí.
   (19/11/2009)
• Ứng phó với biến đổi khí hậu ở ĐBSCL: Cần sớm đi vào cụ thể
  Về mặt đối ngoại, Diễn đàn đã thể hiện một lần nữa với dư luận quốc tế, mối quan tâm của Chính phủ Việt Nam trong việc ứng phó với biến đổi khí hậu, nhất là trước thềm Hội nghị quốc tế về chủ đề này tại Copenhagen đầu tháng 12 tới đây.
   (19/11/2009)
• Cao ốc “an toàn cho môi trường” đầu tiên trên thế giới
  Đó là Tháp Elithis tọa lạc ở thành phố Dijon, miền Đông nước Pháp. Với đặc tính tạo ra năng lượng nhiều hơn mức tiêu thụ, cao ốc văn phòng cao 10 tầng này có khả năng giật danh hiệu “tòa nhà thân thiện môi trường nhất thế giới” (tính tới thời điểm hiện nay).
   (18/11/2009)
• Metan tàn phá môi trường hơn CO2
  Một nghiên cứu do Cơ quan Hàng không vũ trụ Mỹ (NASA) thực hiện cho thấy, khí metan gây hại cho môi trường nhiều gấp 33 lần so với CO2 trong hơn 100 năm qua và là tác nhân hàng đầu khiến toàn cầu ấm lên.
   (18/11/2009)
• Nước ô-zôn a-xít có thể tiêu diệt virus H1N1
  Các khoa học gia vừa phát hiện ra rằng nước ô-zôn a-xít có thể khử hoạt tính virus H1N1 rất hiệu quả, mang lại một chất tẩy trùng đầy hứa hẹn cho hàng triệu người đa cố tránh xa căn bệnh này. Nước ô-zôn a-xít (AOW) được tạo ra từ nước máy thông thường hòa với một khối lượng nhỏ a-xít như HCl cùng với khí i-ông hóa lấy từ phòng lab. Sau khi khử hoạt tính của virus, hợp chất này sẽ bị phân hủy thành nước thường và không để lại dư chất độc hại cho môi trường.
   (18/11/2009)